Hội thảo lần 1 đề tài khoa học cấp bộ năm 2024 - 2025 “Nâng cao hiệu quả phát hiện và khắc phục hạn chế, bất cập trong quản lý chính sách, pháp luật qua công tác thanh tra”
Ngày đăng:  12/07/2024 | 08:41 SA | 222
Ngày 11 tháng 7 năm 2024, tại Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra (CL&KHTT), Ban chủ nhiệm đề tài khoa học cấp bộ: “Nâng cao hiệu quả phát hiện và khắc phục hạn chế, bất cập trong quản lý chính sách, pháp luật qua công tác thanh tra” tổ chức hội thảo lần 1. TS. Trần Văn Long, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Thanh tra Chính phủ, Chủ nhiệm đề tài, chủ trì hội thảo.
...

Trình bày tóm tắt nội dung đề tài, TS. Trần Văn Long cho rằng, Luật Thanh tra xác định rõ mục đích của hoạt động thanh tra nhằm phát hiện hạn chế, bất cập trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền có giải pháp, biện pháp khắc phục, phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật, giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện đúng quy định của pháp luật, phát huy nhân tố tích cực, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Mỗi chủ thể khi tham gia vào hoạt động thanh tra có vai trò quan trọng trong từng giai đoạn, trong đó việc phát hiện những sơ hở, bất cập trong cơ chế, chính sách, pháp luật thể hiện trách nhiệm của các cơ quan thanh tra, nhất là người ra quyết định thanh tra và Đoàn thanh tra. Nếu ở giai đoạn này, mục đích của hoạt động thanh tra được quán triệt và được các thành viên đoàn thanh tra nhận thức đầy đủ, đúng đắn thì quá trình thanh tra sẽ tập trung phát hiện những bất cập, hạn chế trong chính sách, pháp luật. Trên cơ sở những phát hiện và kiến nghị hoàn thiện, giai đọan tiếp theo sẽ thể hiện trách nhiệm của các cơ quan quản lý, của các cơ quan có thẩm quyền khác trong việc hoàn thiện chính sách, pháp luật nhằm khắc phục những bất cập đã được chỉ ra qua hoạt động thanh tra.

Thực tiễn hoạt động thanh tra trong những năm qua cho thấy, có ít các cuộc thanh tra có phát hiện bất cập trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật và kiến nghị hoàn thiện, các cuộc thanh tra thường chỉ tập trung vào việc phát hiện các sai phạm và kết luận, kiến nghị về việc xử lý các sai phạm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Do đó đã làm giảm đi tính mục đích và vai trò của hoạt động thanh tra. Một số các kết luận thanh tra có chỉ ra những bất cập của cơ chế, chính sách pháp luật, nhưng việc hoàn thiện, khắc phục còn hạn chế.

Trên cơ sở mục tiêu nghiên cứu: (1) Đề xuất định hướng yêu cầu hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả phát hiện và khắc phục hạn chế, bất cập trong quản lý, chính sách pháp luật qua công tác thanh tra. (2) Đề xuất các giải pháp nâng cao nhận thức. (3) Đề xuất các giải pháp về hoàn thiện quy định pháp luật. Đề tài triển khai 03 nội dung: (i) Những vấn đề lý luận về phát hiện và khắc phục hạn chế, bất cập trong quản lý, chính sách, pháp luật qua hoạt động thanh tra; (ii) Quy định pháp luật và thực tiễn phát hiện, khắc phục hạn chế, bất cập trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật qua hoạt động thanh tra; (iii) Định hướng, giải pháp cho việc nâng cao hiệu quả phát hiện và khắc phục hạn chế, bất cập trong quản lý, chinh sách, pháp luật qua công tác thanh tra.

Phát biểu tại hội thảo, TS. Cung Phi Hùng, Phó Viện trưởng Viện CL&KHTT, TTCP cho rằng, Ban chủ nhiệm nên xây dựng đề cương, nội dung nghiên cứu chi tiết hơn, cụ thể: Chương 1 cần thể hiện rõ các quan điểm, định nghĩa, đặc điểm, nội dung, vai trò và các yếu tố tác động có thể gộp thành một. Chương 2 thể hiện rõ các quy định của pháp luật về vấn đề này có những gì, cơ chế chính sách có bất cập gì, từ đó phân tích thực trạng, liệt kê những vụ việc đã phát hiện bất cập và có đánh giá. Chương 3 thể hiện rõ hai nội dung: hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả phát hiện.

ThS.  Nguyễn Thị Bích Hường, Vụ Pháp chế, TTCP băn khoăn tên của đề tài là “công tác thanh tra” thì rất rộng, tuy nhiên nôi dung đề tài chỉ tập trung vào hoạt động thanh tra. Nội dung 1 chưa tương thích với đối tượng nghiên cứu, cần cân nhắc biên tập lại cho phù hợp hơn với phạm vi. Các yếu tố tác động cần làm rõ hơn, có thể bổ sung thêm: năng lực, trình độ của người trực tiếp đi thanh tra và nhận thức của người lãnh đạo, chỉ đạo công tác thanh tra. Nội dung về quy định của pháp luật nên thu gọn lại; Nội dung 2 tập trung phân tích thực trạng kiến nghị chính sách, pháp luật thông qua kết luận thanh tra, việc thực hiện các kết luận thanh tra như thế nào?

ThS. Lê Văn Đức, Phó Trưởng phòng Quản lý khoa học và Thông tin - Thư viện, Viện CL&KHTT gợi ý Ban chủ nhiệm cách tiếp cận cho đúng hướng, quản lý nhà nước, thanh tra chỉ góp phần cho công tác quản lý tốt hơn. Phần lý thuyết tại Chương 1 cần làm nổi bật: Hoạt động thanh tra là hoạt động gì? Để phát hiện bất cập trong chính sách pháp luật chủ yếu tập trung ở thanh tra chuyên đề diện rộng và thanh tra chuyên đề, còn lại những cuộc thanh tra khác thường theo sự chỉ đạo của Thủ tướng sẽ nhằm phát hiện và xử lý nhiều hơn, do đó tại mục 2 ngoài đặc điểm nên phân loại các hình thức thanh tra sẽ rõ nghĩa hơn. Các yếu tố tác động đến phát hiện nên tập trung vào: Định hướng chương trình thanh tra, việc theo dõi kiểm tra và chất lượng kiến nghị hoàn thiện chính sách, pháp luật của Đoàn thanh tra.

ThS. Nguyễn Thị Hồng Thắm, Vụ Pháp chế, TTCP cũng đánh giá tên đề tài và nội dung còn có sự lệch nhau về công tác thanh tra và hoạt động thanh tra, cần điều chỉnh lại cho khớp, thể hiện rõ trong phạm vi nghiên cứu. Phạm vi nghiên cứu đề tài rộng, do đó cần xác định rõ trọng tâm, trọng điểm. Trọng tâm của đề tài là thực trạng, từ phân tích thực trạng sẽ nổi lên vấn đề cần đề xuất giải pháp. Mục đặc điểm nội dung phát hiện có thể chuyển sang Chương 2. Chương 2 thu gọn lại phần quy định pháp luật, tập trung đánh giá vào đa số các kiến nghị nổi cộm của kết luận thanh tra.

Đ/c Phạm Hữu Kỷ, Phó Vụ trưởng phụ trách Pháp chế, Bộ LĐTBXH góp ý nội dung cần được bổ sung thêm, cần đưa mạnh trọng tâm đó là đánh giá hiệu quả các kiến nghị thanh tra chưa được hoàn thiện sẽ phù hợp với thực tiễn và tính áp dụng cao hơn; Chương 3 có thể bổ sung thêm các giải pháp cơ chế quy định trách nhiệm của các cơ quan phải thực hiện, có mục đánh giá, tương lại đưa vào Luật thanh tra nhấn mạnh rõ: Thanh tra cần phải phát hiện được bất cập chính sách chứ không chỉ tập trung vào phát hiện xử lý, những vấn đề nào có thể sửa đổi ngay, vấn đề nào cần tiếp tục nghiên cứu.

TS. Tạ Thu Thủy, Phó Trưởng phòng Nghiên cứu và Hợp tác phát triển, Viện CL&KHTT cho rằng đề cương cần minh định và thể hiện rõ hơn phát hiện và khắc phục. Yếu tố đảm bảo cần xuất phát từ yếu tố chính trị, vai trò của cơ quan thanh tra, phát hiện sơ hở trong chính sách được thể hiện như thế nào? Việc có cơ thể tiếp thu của cơ quan thanh tra, chỉ đạo điều hành chưa rõ ràng, năng lực trình độ của Trưởng đoàn, thành viên Đoàn thanh tra cũng quan trọng, cần có kinh nghiệm ra sao? Đề tài cần làm rõ hơn.

TS. Nguyễn Thị Thu Nga, Viện CL&KHTT góp ý phần lý luận cần bổ sung thêm kinh nghiệm quốc tế và làm tốt phương thức quy trình cách thức tiền hành một cuộc thanh tra như thế nào.

TS. Nguyễn Thị Hồng Thúy, Trưởng khoa Nghiệp vụ thanh tra, Trường Cán bộ thanh tra cũng chia sẽ băn khoăn về tên đề tài, p hạm vi, đối tượng cần khoanh lại thanh tra cấp độ nào? Mục yếu tố tác động bổ sung thêm: khen thưởng, tuyên dương, quy định trách nhiệm và có biện pháp gì với những kiến nghị không hợp lý?

TS. Nguyễn Huy Hoàng, Phó Viện trưởng Viện CL&KHTT đánh giá Ban chủ nhiệm có cách tiếp cận, hướng đi đúng, tuy nhiên hơi dàn trải. Chương 1, các quan niệm có thể lược bớt, biên tập lại cho gọn, rõ, đi vào trọng tâm trọng điểm đó là: phát hiện và khắc phục; Đề tài cần lưu ý để có sự đồng nhất giữa tên và nội dung “qua công tác thanh tra” hay “qua hoạt động thanh tra”, phạm vi nghiên cứu cần thể hiện rõ, gọn lại là: qua công tác thanh tra. Chương 2 có thể bổ sung thêm khảo sát, ứng dụng công nghệ số; Chương 3 cần đưa ra được quan điểm có tính chất chỉ đạo, giải pháp tập trung vào 3 nôi dung: hoàn thiện quy định liên quan đến vấn đề này; tổ chức thực hiện vấn đề này như thế nào?; ứng dụng công nghệ số ra sao?.

TS. Nguyễn Quốc Văn, Viện trưởng Viện CL&KHTT cũng đánh giá cách tiếp cận, tư duy của Ban chủ nhiệm đúng, hợp lý, đề tài hay có tính thiết thực cao. Đề tài cần làm nổi bật đây là đề tài liên ngành, đầu ra nhằm nâng cao hiệu quả phát hiện, là các biện pháp nghiệp vụ của cán bộ thanh tra, trách nhiệm của Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước trong việc xác định các cuộc thanh tra nhằm đánh giá chính sách, pháp luật ngay từ xây dựng kế hoạch thanh tra hàng năm;  phạm vi nên nghiên cứu từ 2022 đến 2025;  Chương 3 cần đưa ra quan điểm định hướng và giải pháp (gồm giải pháp về thể thế và giải pháp thực tiến) chỉ rõ thực hành sửa đổi gì (sửa Luật thanh tra, các Nghị định ra sao, nâng cao hiệu quả thực tiễn phát hiện như thế nào?).

Kết thúc hội thảo, Ban chủ nhiệm đề tài trao đổi, làm rõ thêm một số vấn đề và tiếp thu những ý kiến đóng góp của đại biểu để tiếp tục hoàn thiện nội dung nghiên cứu của đề tài.

Tin: Nguyễn Tuyết

Ảnh: Hữu Thắng