Hội thảo đề tài khoa học cấp bộ: “Phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra - Thực trạng và giải pháp”
Ngày 17 tháng 7 năm 2024, tại Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra, Ban chủ nhiệm đề tài khoa học cấp bộ: “Phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra - thực trạng và giải pháp” tổ chức hội thảo lần 1. ThS. Lê Văn Đức, Phó Trưởng phòng Quản lý khoa học và Thông tin, Thư viện, Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra làm chủ nhiệm đề tài, chủ trì hội thảo.
Theo ThS. Lê Văn Đức, phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra còn một số vấn đề trên cả phương diện lý luận, pháp luật và thực tiễn cần tiếp tục nghiên cứu làm sáng tỏ, cụ thể như sau: (1) Cơ sở lý luận về phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra chưa được làm sáng tỏ trên các phương diện về quyền sở hữu và các biện pháp bảo vệ quyền sở hữu tài sản của đối tượng thanh tra; (2) Pháp luật thanh tra chưa quy định đầy đủ, rõ ràng phương thức, trình tực, thủ tục, thời điểm thực hiện phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tải sản trong hoạt động thanh tra; thiếu cơ chế phối hợp giữa các cơ quan thanh tra với các cơ quan, tổ chức, đơn vị có liên quan trong phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra; (3) Việc phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với các chủ thể trong hoạt động thanh tra nên chưa được thực hiện nhiều trên thực tế. Rủi ro này đến từ việc chưa xác định được đầy đủ tính chất, mức độ của hành vi vi phạm và những yếu tố tác động đến việc phong tỏa tài khoản, tạm giữ tài sản của đối tượng thanh tra.
Trên cơ sở mục tiêu là đề xuất quan điểm, giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra, Đề tài triển khai 03 nội dung: (1) Cơ sở lý luận về phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra; (2) Thực trạng phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra; (3) Quan điểm, giải pháp hoàn thiện pháp luật và tổ chức thực hiện viêc phong tỏa tài khoản, tạm giữ và thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra.

Tại cuộc hội thảo, Ban chủ nhiệm đề tài xin ý kiến về một số vấn đề sau: Cơ sở lý thuyết, cách tiếp cận về phong tỏa, tạm giữ và thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra; Phạm vi, nội dung nghiên cứu; Phương pháp, cách thức khi phân tích thực trạng phong tỏa, tạm giữ và thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra; Các vấn đề trọng tâm cần nghiên cứu.
Trao đổi tại cuộc hội thảo, TS. Cung Phi Hùng, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra cho rằng, Đề tài cần làm rõ một số nội dung trên cơ sở những quy định của Luật, ví dụ, tại Điều 91 Luật Thanh tra năm 2022 quy định về việc thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, chiếm giữ, sử dụng trái pháp luật hoặc bị thất thoát do hành vi trái pháp luật gây ra; làm rõ khi nào tiến hành phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra. Đặc biệt, kết quả nghiên cứu của đề tài nên đưa ra được trình tự, thủ tục tiến hành phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản.
Tiếp theo, đồng chí Hà Bình Dương, Thanh tra viên, Cục V, Thanh tra Chính phủ chia sẻ, tại Thanh tra Chính phủ, việc thu hồi tài sản gặp nhiều khó khăn, nhất là các kết luận thanh tra liên quan đến đất đai, cổ phần hóa doanh nghiệp do doanh nghiệp đã được cổ phần hóa và bán cổ phần cho nhiều cổ đông; tài sản của nhà nước thuộc đồng sở hữu của nhiều bên; một số dự án bất động sản đã được bán cho các đối tác hoặc người dân đã mua, sử dụng hợp pháp được xác định là bên thứ ba ngay tình theo quy định của pháp luật dân sự; một số dự án bất động sản đã được thực hiện trong thời gian dài, thuộc phạm vi điều chỉnh của nhiều văn bản pháp luật nên việc xác định thiệt hại gặp nhiều khó khăn. Chính vì vậy, việc thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra gặp những khó khăn.
ThS. Lê Đức Trung, Trưởng phòng Quản lý khoa học và Thông tin, Thư viện, Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra cho rằng, phong tỏa tài khoản là việc rất khó vì liên quan đến ngân hàng và việc tẩu tán tài sản rất nhanh. Tuy nhiên phong tỏa tài sản thì rất hiệu quả vì tài sản khó chuyển dịch cho người khác và liên quan đến nhiều giấy tờ pháp lý. Vì thế, Đề tài có thể nghiên cứu rộng hơn ra vấn đề phong tỏa tài sản. Đây là một đề tài có nội dung lớn, liên quan đến trình tự thủ tục. Về nội dung: Nội dung mối quan hệ phối hợp ở chương I nên để ở Chương II. Chương I cần đề cập tới các vấn đề về nội dung, thẩm quyền, trình tự, thủ tục của phong tỏa tài khoản, tạm giữ, thu hồi tài sản và bỏ nội dung nghiên cứu về mối quan hệ phối hợp giữa cơ quan thanh tra với các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan.
Đại diện Thanh tra thành phố Hà Nội cho rằng, Đề tài cần làm rõ thêm các nội dung liên quan đến quy định pháp luật, cụ thể là cơ sở để phát hiện, phong tỏa tài khoản; thời điểm các quyết định phong tỏa tài khoản được gỡ bỏ để xóa bỏ hình thức phong tỏa. Việc thu hồi tài sản trong hoạt động thanh tra, trong quá trình thu hồi, một số tài sản không phải là tiền, hàng hóa thì việc bảo quản hoặc để xảy ra mất mát sẽ được xử lý như thế nào? Trách nhiệm để xảy ra những mất mát, hư hỏng tài sản thuộc về ai?
ThS. Lê Thị Thúy, Trưởng phòng Tổ chức - Hành chính, Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra băn khoăn, việc thực hiện những quy định về phong tỏa tài khoản, tạm giữ và thu hồi tài sản là những việc khó, nhiều cơ quan thanh tra không thực hiện quyền này trên thực tế, vậy Đề tài có thể kiến nghị bỏ những quyền này đi không?
TS. Nguyễn Huy Hoàng, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra cho rằng, đây là Đề tài có tính mới, tuy nhiên vẫn cần bám sát Luật Thanh tra. Đề tài nên phân tích rõ quyền trong hoạt động thanh tra trong việc phong tỏa tài khoản, tạm giữ và thu hồi tài sản. Về nội dung, Đề tài cần đề cập tới khái niệm căn bản, tới vấn đề thẩm quyền và các yếu tố tác động thực hiện quyền.
TS. Tạ Thu Thủy, Phó Trưởng phòng Nghiên cứu khoa học và Hợp tác phát triển, Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra nhận xét, về cơ bản, nội dung triển khai đã đảm bảo được tên đã được phê duyệt. Đề tài nên tiếp cận trên cơ sở lý thuyết và pháp luật về phòng, chống tham nhũng.
TS. Nguyễn Quốc Văn, Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra cho rằng, đề tài nên tiếp cận ở nghĩa rộng, liên ngành; mục tiêu chung là phải nâng cao hiệu quả việc thực hiện quyền của các chủ thể trên thực tế. Chương I của Đề tài đề nghị cần cụ thể hơn: các thuật ngữ liên quan (phong tỏa, tạm giữ, thu hồi tài sản; thế nào là trong hoạt động thanh tra); nhận diện tài khoản và tài sản; nhận diện dạng tồn tại, nhận diện tình trạng sở hữu; bổ sung kinh nghiệm quốc tế; bổ sung các yếu tố ảnh hưởng. Chương II không nhất thiết Ban chủ nhiệm đề tài phải tiến hành khảo sát thực tiễn mà có thể phân tích các vụ việc cụ thể để đưa ra bình luận, đánh giá
Kết thúc Hội thảo, Chủ nhiệm đề tài phát biểu cảm ơn và tiếp thu ý kiến của các đại biểu tham dự để tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện đề tài trong thời gian tới./.
Tin: Đậu Hiền
Ảnh: Hữu Thắng