Trình bày tại cuộc họp, ThS. Lê Đức Trung cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, cả hệ thống chính trị quyết liệt thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; ngành Thanh tra đang tập trung cao độ thực hiện Kết luận số 134-KL/TW ngày 28/3/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, trong đó có nội dung rà soát, hoàn thiện Luật Thanh tra và các văn bản có liên quan đến nghiệp vụ thanh tra. Trước tình hình đó, cần có sự tổng kết, đánh giá khách quan, khoa học, toàn diện, có hệ thống những ưu điểm, hạn chế vể phương pháp, kỹ năng xây dựng báo cáo kết quả thanh tra, kịp thời đáp ứng những yêu cầu, nghiệp vụ của cơ quan thanh tra trong tình hình mới. Vì những lý do nêu trên, việc nghiên cứu chuyên đề khoa học độc lập: “Phương pháp, kỹ năng xây dựng báo cáo kết quả thanh tra là rất cần thiết.

Với mục tiêu nghiên cứu là làm rõ một số vấn đề chung về báo cáo kết quả thanh tra, phương pháp, kỹ năng xây dựng báo cáo kết quả thanh tra; đánh giá thực trạng quy định pháp luật và thực tiễn về phương pháp, kỹ năng xây dựng báo cáo kết quả thanh tra và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp, kỹ năng xây dựng báo cáo kết quả thanh tra, Chuyên đề dự kiến triển khai các nội dung sau: Làm rõ một số vấn đề chung về báo cáo kết quả thanh tra, phương pháp, kỹ năng xây dựng báo cáo kết quả thanh tra; Đánh giá thực trạng quy định pháp luật và thực tiễn sử dụng phương pháp, kỹ năng xây dựng báo cáo kết quả thanh tra; Một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp, kỹ năng xây dựng báo cáo kết quả thanh tra

.

Tổ trưởng Tổ tư vấn xác định đề cương nghiên cứu trên cơ sở ý kiến của các thành viên đã kết luận, Chuyên đề cần đưa ra phương pháp, cách thức xây dựng báo cáo. Khái quát chung phải có khái niệm, nội dung, hình thức báo cáo; trình tự, thủ tục xây dựng báo cáo kết quả thanh tra

Tiếp theo, CN. Phạm Thị Thanh Minh trình bày tóm tắt đề cương nghiên cứu Chuyên đề. Chủ trì chuyên đề cho rằng, thực tiễn những năm gần đây, các đơn tố cáo nặc danh, mạo danh chủ yếu liên quan đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong thực hiện nhiệm vụ, công vụ, nhất là những người giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý hoặc trong quy hoạch để bổ nhiệm giữ các chức vụ lãnh đạo, quản lý. Nhiều tố cáo nặc danh, mạo danh nhưng rõ địa chỉ, đối tượng và nội dung tố cáo thì cơ quan có thẩm quyền nắm tình hình để làm cơ sở kiểm tra, giám sát đối với tổ chức đảng, đảng viên bị tố cáo hoặc thanh tra, kiểm tra phục vụ cho công tác quản lý và nhiều trường hợp đã bị xử lý kỷ luật về đảng và hành chính theo quy định. Tuy nhiên, quá trình tiếp nhận và xử lý các nội dung tố cáo này, các cơ quan chức năng và đội ngũ cán bộ, công chức thực hiện nhiệm vụ xử lý đơn, thư còn lúng túng, gặp những khó khăn nhất định; giữa các cơ quan còn có quan điểm và cách thức thực hiện khác nhau. Trong khi đó, một bộ phận người tố cáo chưa hiểu rõ và đầy đủ về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm khi thực hiện việc tố cáo; có trường hợp lợi dụng việc tố cáo để bịa đặt, vu khống, gây dư luận xấu đối với người khác.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến việc người tố cáo không muốn cơ quan Nhà nước có thẩm quyền hay bất kỳ người nào biết về danh tính của mình. Ví dụ như người tố cáo lo sợ việc mình tố cáo có thể bị trả thù, trù dập, do đó, dù rất muốn cung cấp cho cơ quan Nhà nước về danh tính của mình cũng như hành vi vi phạm pháp luật của người bị tố cáo nhưng họ lại buộc phải giấu tên để bảo vệ bản thân và gia đình. Ngoài nguyên nhân trên, còn có một số nguyên nhân khác dẫn đến xuất hiện đơn tố cáo nặc danh, mạo danh với dụng ý không tốt muốn đưa tin thất thiệt, thậm chí là bịa ra những thông tin và bằng chứng giả mạo để vu cáo, vu khống người khác, hoặc có thể vì mục đích tư lợi nhất là trong việc tranh giành vị trí, chức vụ… dù biết viết đơn tố cáo nặc danh, mạo danh là vi phạm nhưng người tố cáo vẫn chủ động giấu tên, mạo tên và thường tăng nhanh trong các dịp bầu cử, đại hội, sắp xếp nhân sự trong các cơ quan, tổ chức.

Từ thực tiễn trên, cần phải có những quy định hướng dẫn một cách linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tế hiện nay khi mà cơ chế bảo vệ người tố cáo chưa thực sự hiệu quả. Nếu có chứng cứ cụ thể, đáng tin cậy thì cần tiến hành điều tra, làm rõ và có những cơ sở pháp lý để bảo vệ cho người tố cáo. Bởi vậy, nên có hướng dẫn, cách thức xử lý cụ thể, rõ ràng đối với loại đơn này vì đây là vấn đề thực tiễn đang đặt ra khi nội dung tố cáo kèm theo đầy đủ những tài liệu chứng cứ xác định nội dung là chính xác thì việc xác định ai là người tố cáo không quá quan trọng. Ví dụ như cần quy định rõ hơn về việc: Nếu đơn tố cáo không ghi rõ họ, tên, địa chỉ người tố cáo nhưng nội dung rõ ràng, bằng chứng cụ thể, có cơ sở để thẩm tra, xác minh thì Thủ trưởng cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định việc xem xét, xử lý đơn tố cáo đó và chịu trách nhiệm về quyết định của mình. Điều đó có nghĩa là, việc xử lý đơn tố cáo nặc danh, mạo danh hoàn toàn do người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền quyết định căn cứ vào chất lượng các thông tin và bằng chứng mà người tố cáo đưa ra, là cơ sở buộc người đứng đầu phải xử lý những hành vi tham nhũng có thật xảy ra tại cơ quan, đơn vị mình và phải chịu trách nhiệm đã để xảy ra tình trạng đó. Với những tố cáo không có thông tin rõ ràng, thiếu bằng chứng thuyết phục thì không xem xét nhưng tố cáo không rõ người tố cáo mà có thông tin tốt, bằng chứng cụ thể thì cần phải xem xét, xử lý đề ngăn chặn hành vi vi phạm, xử lý người có hành vi vi phạm, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, của tập thể và công dân. Vì vậy, việc nghiên cứu chuyên đề khoa học độc lập: “Xử lý đơn tố cáo nặc danh, mạo danh có chứng cứ rõ ràng” là rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay.

Với mục tiêu nghiên cứu là Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về tố cáo và nâng cao hiệu quả xử lý đơn tố cáo nặc danh, mạo danh có chứng cứ rõ ràng, Chuyên đề dự kiến triển khai những nội dung chính sau: Làm rõ một số vấn đề chung về xử lý đơn tố cáo nặc danh, mạo danh có chứng cứ rõ ràng; Đánh giá thực trạng quy định pháp luật và thực tiễn xử lý đơn tố cáo nặc danh, mạo danh có chứng cứ rõ ràng; Một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả xử lý đơn tố cáo nặc danh, mạo danh có chứng cứ rõ ràng

Tổ trưởng Tổ tư vấn xác định đề cương nghiên cứu trên cơ sở ý kiến của các thành viên đã kết luận, Chuyên đề cần được khuôn hẹp lại vì nội dung rộng. Nội dung đưa ra kết quả xử lý đơn tố cáo nặc danh, mạo danh có chứng cứ rõ ràng tại một số bộ, ngành, địa phương tại phần 3 của Chuyên đề là quá lớn, nên khuôn lại. Giải pháp mà Chuyên đề cần nghiên cứu là những giải pháp tổ chức thực hiện, không nên là những giải pháp hoàn thiện pháp luật.

Kết thúc cuộc họp, các thành viên Tổ tư vấn xác định đề cương nhất trí thông qua và phê duyệt các đề cương Chuyên đề khoa học độc lập nêu trên.
Chủ trì chuyên đề tiếp thu, biên tập hoàn thiện đề cương chuyên đề và nộp về Phòng Quản lý khoa học và Thông tin, thư viện để ban hành Quyết định phê duyệt đề cương chuyên đề khoa học độc lập năm 2025.

 Tin: Đậu Hiền

Ảnh: Hữu Thắng