Trình bày kết quả nghiên cứu, TS. Nguyễn Văn Tuấn nêu rõ, từ khi có Luật Phòng, chống tham nhũng và Bộ luật hình sự quy định về các tội phạm tham nhũng, các cơ quan chức năng đã phát hiện, xử lý nhiều vụ việc tham nhũng. Báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện Luật Phòng, chống tham nhũng cho thấy, công tác điều tra, truy tố, xét xử các hành vi tham nhũng có nhiều tiến bộ, các vụ án tham nhũng được phát hiện, xử lý với số lượng lớn, đã khởi tố 2530 vụ án tham nhũng với 5447 bị can, truy tố 2959 vụ, 6935 bị can, xét xử 2628 vụ với 5870 bị cáo… Tuy nhiên, công tác phát hiện và xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng vẫn còn hạn chế, hiệu quả phát hiện các vụ việc tham nhũng qua thanh tra, kiểm tra, kiểm toán còn chưa cao; các cơ quan chức năng vào cuộc chưa quyết liệt. Các vụ việc, vụ án tham nhũng được phát hiện, xử lý chủ yếu ở cấp cơ sở, nhiều vụ việc, vụ án có quy mô lớn chậm được phát hiện và xử lý… Trong bối cảnh Đảng và Nhà nước ta đang đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, Luật Phòng, chống tham nhũng 2018 mở rộng phòng, chống tham nhũng trong khu vực tư thì việc nghiên cứu đề tài này nhằm phân tích, đánh giá những tồn tại, hạn chế và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý người có hành vi tham nhũng là yêu cầu khách quan và cấp thiết trong giai đoạn hiện nay.

Theo Chủ nhiệm, Đề tài có kết cấu ba chương: i) Cơ sở lý luận về việc xử lý người có hành vi tham nhũng; ii) Thực trạng xử lý người có hành vi tham nhũng; iii) Quan điểm, giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý người có hành vi tham nhũng. 

Kết quả nghiên cứu đề tài đã làm rõ những vấn đề lý luận chung như khái niệm, đặc điểm, biện pháp chế tài xử lý đối với người có hành vi tham nhũng; nêu các yếu tố ảnh hưởng và kinh nghiệm quốc tế về xử lý người có hành vi tham nhũng. Trên cơ sở đánh giá về thực trạng chính sách, pháp luật về xử lý người có hành vi tham nhũng và thực trạng xử lý người có hành vi tham nhũng, Đề tài chỉ ra rằng, tham nhũng xảy ra ở các cấp, từ Trung ương đến địa phương; số lượng các vụ án tham nhũng ngày càng nhiều, quy mô tham nhũng ngày càng lớn với tính chất phức tạp và thủ đoạn tinh vi; đặc điểm chung của hầu hết các vụ án nghiêm trọng thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng theo dõi, chỉ đạo là hành vi vi phạm diễn ra trong khoảng thời gian dài mới bị phát hiện, có quy mô lớn, xảy ra ở nhiều địa phương, nhiều cơ quan, tổ chức; tội  phạm về tham nhũng xảy ra ở các ngành, lĩnh vực trọng điểm như: Đầu tư công, tài chính - ngân hàng, quản lý, sử dụng đất đai, bảo hiểm y tế… Đề tài cũng chỉ ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong thực trạng quy định pháp luật và việc xử lý người có hành vi tham nhũng, đồng thời, đề xuất các giải pháp về nâng cao nhận thức, hoàn thiện hệ thống quy phạm pháp luật và giải pháp tổ chức thực hiện pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả công tác xử lý người có hành vi tham nhũng.

Nhận xét về kết quả nghiên cứu, TS. Nguyễn Văn Kim - Nguyên Quyền Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Thanh tra Chính phủ, Ủy viên phản biện đánh giá cao sự cần thiết nghiên cứu đề tài; nội dung nghiên cứu đề tài đã bám sát mục tiêu, nhiệm vụ đề ra. Đề tài đánh giá khá toàn diện về quy định pháp luật và thực tiễn thực hiện quy định về xử lý người có hành vi tham nhũng và cung cấp cho người đọc bức tranh toàn cảnh về vấn đề này. Đề tài cũng chỉ ra được những bất cập trong xử lý người có hành vi tham nhũng và đề ra được giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý người có hành vi tham nhũng. Tuy nhiên, theo TS. Nguyễn Văn Kim, để kết quả nghiên cứu đề tài hoàn thiện hơn, Đề tài có thể phân tích sâu hơn về thực trạng xử lý người có hành vi tham nhũng, bổ sung thêm thông tin về vụ việc xử lý hình sự về tham nhũng; báo cáo tổng thuật cần bổ sung thêm các công trình nghiên cứu về vấn đề này.

Theo TS. Cung Phi Hùng, Phó Viện trưởng Viện CL&KHTT, Ủy viên Hội đồng cho rằng, mục tiêu chung của Đề tài cần được làm rõ thêm và cần sửa đổi lại theo hướng đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật để xử lý người có hành vi tham nhũng và nâng cao hiệu quả xử lý người có hành vi tham nhũng. Chương I, Ban chủ nhiệm đề tài có thể cân nhắc chuyển nội dung “Xử lý người có hành vi tham nhũng” về phần thực trạng cho phù hợp hơn. Chương II, Đề tài cần gom lại theo hướng thực trạng quy định pháp luật về phòng, chống tham nhũng, trong đó nhấn mạnh đến Điều 92, Luật Phòng, chống tham nhũng. Chương III, tập trung vào giải pháp hoàn thiện pháp luật và giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý 12 hành vi tham nhũng theo Luật Phòng, chống tham nhũng.

ThS. Lê Đức Trung - Trưởng phòng Thông tin - Tư liệu và Thư viện, Viện CL&KHTT, Ủy viên Hội đồng khái quát kết quả đạt được của đề tài về lý luận, thực trạng và giải pháp. Về tồn tại, hạn chế và các giải pháp được nêu ra, Ban chủ nhiệm đề tài có thể xem xét, bổ sung vào hai phần này nội dung về phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo và xử lý nghiêm minh hành vi tham nhũng; đề cao trách nhiệm của người đứng đầu trong xử lý người có hành vi tham nhũng; phát huy vai trò của của xã hội trong giám sát và phản biện xử lý hành vi tham nhũng; xem xét đề xuất thành lập cơ quan chuyên trách xử lý hành vi tham nhũng.

Trong phần nhận xét của Chủ tịch Hội đồng, TS. Nguyễn Quốc Văn đánh giá cao kết quả nghiên cứu của Đề tài, đề tài có tính cấp thiết cao, báo cáo tổng thuật thể hiện rõ sự cần thiết phải nghiên cứu đề tài; đề tài có nội hàm nghiên cứu rộng, phức tạp, liên quan đến chế tài xử lý người có hành vi tham nhũng; sản phẩm nghiên cứu công phu, chất lượng, có nhiều nội dung được khai thác sâu sắc, hàm lượng khoa học cao… Đề tài đã đề xuất được các giải pháp mang tính hiệu quả và có giá trị ứng dụng cao; các giải pháp và kiến nghị mang tính đồng bộ và có tính khả thi.

Góp ý hoàn thiện kết quả nghiên cứu, Đề tài có thể bình luận thêm về thực tiễn xử lý hành vi tham nhũng ở Việt Nam có sự tác động của yếu tố chính trị; bổ sung sự phối hợp giữa các cơ quan có liên quan trong xử lý người có hành vi tham nhũng; rà soát lại báo cáo tổng thuật theo hướng ngắn gọn, cô đọng, xúc tích hơn. Bên cạnh đó, Chủ tịch Hội đồng đề nghị Ban Chủ nhiệm đề tài xem xét, tiếp thu ý kiến của các thành viên Hội đồng để hoàn thiện thêm kết quản nghiên cứu.

Với kết quả đạt được, Hội đồng nghiệm thu đánh giá đề tài đạt kết quả xếp loại Xuất sắc./.

Tin: Thanh Minh
Ảnh: Hữu Thắng