Theo ThS. Lê Văn Đức, thanh tra chuyên đề diện rộng có thể hiểu là một nội dung của quản lý nhà nước về công tác thanh tra, nhưng thanh tra chuyên đề diện rộng cũng có thể hiểu là một h ình thức, cách thức tiến hành một cuộc thanh tra với sự tham gia của nhiều cơ quan thanh tra nhằm mục đích tổng kết, đánh giá toàn diện việc thực hiện chính sách, pháp luật trên phạm vi rộng. So với một cuộc thanh tra đơn lẻ, thanh tra chuyên đề diện rộng có tính mục đích rõ ràng là tập trung đánh giá việc thực hiện chính sách, pháp luật của các cơ quan, tổ chức, đơn vị trên phạm vi rộng với sự tham gia của nhiều cơ quan thanh tra; kết quả của một cuộc thanh tra chuyên đề diện rộng với đầy đủ số liệu được phân tích, tổng hợp, đánh giá đầy đủ; phân tích, đánh giá những khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật…mà các cuộc thanh tra đơn lẻ khó có thể thực hiện được.
Trong thời gian qua, Thanh tra Chính phủ và các cơ quan thanh tra đã tổ chức nhiều cuộc thanh tra chuyên đề diện rộng về các lĩnh vực quản lý; sử dụng đất đai; quản lý quỹ BHXH; về kiên cố hóa trường học, nhà công vụ cho giáo viên; việc sử dụng quy BHYT, mua sắm trang thiết bị y tế và đầu thầu thuốc chữa bệnh; việc thực hiện chính sách, pháp luật đối với người có công… Kết quả thanh tra cho thấy, các cơ quan thanh tra đã có những đánh giá toàn diện việc thực hiện chính sách, pháp luật trên thực tế với những số liệu tổng hợp từ thực tế; kịp thời kiến nghị sửa đổi bổ sung chính sách, pháp luật; chấn chỉnh những sai phạm trong quá trình thực hiện.
Với mục tiêu nghiên cứu chung là xây dựng cơ sở khoa học cho việc đưa ra các giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng việc tổ chức các cuộc thanh tra chuyên đề diện rộng; đề xuất hoàn thiện các quy định pháp luật về thanh tra chuyên đề diện rộng. Đề tài triển khai 03 nôi dung: (1) Một số vấn đề chung về thanh tra chuyên đề diện rộng; (2) Thực trạng việc thực hiện quy định pháp luật và tổ chức thực hiện thanh tra chuyên đề diện rộng; (3) Giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện thanh tra chuyên đề diện rộng.
Góp ý vào kết quả nghiên cứu của đề tài, TS. Trần Văn Long, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Thanh tra Chính phủ, Ủy viên phản biện Hội đồng nghiệm thu cho rằng, đề tài được triển khai nghiên cứu công phu, nghiêm túc; kết quả nghiên cứu có giá trị ứng dụng trong thực tiễn, và giá trị ứng dụng trong hoàn thiện pháp luật và nâng cao nhận thức, tổ chức thực hiện. Tuy nhiên, đề tài cần tập trung làm rõ nội dung tổ chức thực hiện hoạt đông thanh tra chuyên đề diện rộng; Chương 1 đề tài bổ sung yếu tố ảnh hưởng và tổ chức thực hiện; Chương 3 đề tài cần có kiến nghị Luật Thanh tra 2010 cần bổ sung khái niệm về thanh tra chuyên đề diện rộng, thẩm quyền của các chủ thể trong tổ chức thực hiện thanh tra chuyên đề diện rộng.
Theo ThS. Lê Thị Thúy, Trưởng phòng, Viện CL&KHTT, Ủy viên thư ký Hội đồng nghiệm thu, kết quả nghiên cứu có tính mới trên các phương diện: Về lý luận đề tài đã làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về thanh tra chuyên đề diện rộng như quan niệm, chủ thể, đối tượng; về thực tiễn, đề tài đã phân tích, khái quát thực trạng và đưa ra những hạn chế, bất cập trong thanh tra chuyên đề diện rộng; về giải pháp, đề tài đã đưa nhiều giải pháp mới, đồng bộ và khả thi. Tuy nhiên, đề tài có thể cân nhắc thêm một số nội dung: Khái niệm “thanh tra chuyên đề diện rộng” phải bám vào khái niệm gốc là “hoạt động thanh tra” sau đó có thể đưa ra các quan niệm khác nhau trên các phương diện; cân nhắc phân định “hoạt động thanh tra chuyên đề diện rộng” hay “cuộc thanh tra chuyên đề diện rộng” với “ tổ chức hoạt động thanh tra chuyên đề diện rộng”.
Trên cơ sở các ý kiến đánh giá của Hội đồng nghiệm thu, kết luận tại buổi nghiệm thu, TS. Nguyễn Văn Kim, Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao sản phẩm nghiên cứu của đề tài, nội dung nghiên cứu mang tính thời sự, được triển khai nghiên cứu bài bản, các vấn đề được trình bày logic, rõ ràng. Đề tài cân nhắc thêm một số nội dung: Khái niệm thanh tra chuyên đề diện rộng; làm rõ nét hơn những vấn đề về tổ chức thực hiện hoạt động thanh tra chuyên đề diện rộng; Chương 3 bổ sung các giải pháp tổ chức thực hiện thanh tra chuyên đề diện rộng trên thực tế.
Kết thúc Hội nghị, Chủ tịch Hội đồng đề nghị Chủ nhiệm Đề tài tiếp thu các ý kiến góp ý của Hội đồng và hoàn thiện sản phẩm nghiên cứu. Trên cơ sở các kết quả nghiên cứu, Hội đồng thống nhất nghiệm thu Đề tài với kết quả đạt loại Xuất sắc./.
Tin và ảnh: Hữu Thắng