Qua việc tiếp nhận hồ sơ đăng ký thực hiện, Đề tài “Đánh giá tình hình tham nhũng và công tác phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam hiện nay” có 01 hồ sơ do CN. Trần Lan Hương đăng ký chủ trì ở phạm vi đề tài khoa học cấp cơ sở năm 2021.
Theo bà Trần Lan Hương, đánh giá tình hình tham nhũng và công tác phòng, chống tham nhũng có tác động lớn đến hiệu lực, hiệu quả của công tác phòng, chống tham nhũng. Điều này giúp cho việc nhận định chính xác quy mô, tính chất, mức độ, biểu hiện… của tình hình tham nhũng để cơ quan nhà nước có thẩm quyền xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống tham nhũng phù hợp với thực tế…
Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về phòng, chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ đã ban hành Thông tư số 04/2014/TT-TTCP ngày 18/9/2014 quy định về nhận định tình hình tham nhũng và đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện quy định này còn nhiều vướng mắc nên kết quả còn rất hạn chế. Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 và Nghị định số 59/2019/NĐ-CP ngày 01/7/2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng đã quy định cụ thể 05 tiêu chí và 31 tiêu chí thành phần trong đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng nhưng chưa được cụ thể hóa. Việt Nam chưa có Bộ chỉ số, tiêu chí đánh giá Quốc gia và những cuộc tự điều tra, khảo sát quy mô lớn đánh giá về tình hình tham nhũng và công tác phòng, chống tham nhũng mà chủ yếu là kết quả khảo sát của các tổ chức quốc tế. Một số cuộc khảo sát do cơ quan có thẩm quyền tiến hành ở phạm vi nhất định thì chất lượng chưa cao, đối tượng khảo sát chưa đủ tính đại diện. Vì vậy, chưa tận dụng hết thông tin về những vướng mắc, hạn chế, nguyên nhân mấu chốt gây ra các yếu kém, thất bại của chính sách, pháp luật về phòng, chống tham nhũng để điều chỉnh kịp thời hơn.
Mặt khác, việc đánh giá chính sách của cơ quan nhà nước bằng con đường văn bản hành chính cũng còn nhiều hạn chế. Các báo cáo về công tác phòng chống tham nhũng đã làm nổi bật kết quả đạt được nhưng những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân chưa được phân tích kỹ lưỡng, chưa dựa trên những chỉ số, tiêu chí cụ thể. Báo cáo tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng của Chính phủ qua các năm chưa phản ánh thật đầy đủ, toàn diện thực trạng công tác phòng, chống tham nhũng… Vì vậy, bà Hương cho rằng, việc nghiên cứu đề tài “Đánh giá tình hình tham nhũng và công tác phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam hiện nay” là cần thiết hiện nay.
Theo Thuyết minh, mục tiêu chính của Đề tài là đề xuất các giải pháp, kiến nghị hoàn thiện cơ sở pháp lý và tổ chức thực hiện việc đánh giá tình hình tham nhũng và công tác phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam hiện nay.
Để làm rõ mục tiêu đề ra, Đề tài dự kiến nghiên cứu một số nội dung chính như sau: i) Cơ sở lý luận về đánh giá tình hình tham nhũng và công tác phòng, chống tham nhũng; ii) Thực trạng đánh giá tình hình tham nhũng và công tác phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam hiện nay; iii) Giải pháp, kiến nghị hoàn thiện pháp luật việc đánh giá tình hình tham nhũng và công tác phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam hiện nay.
Trong phần nhận xét của thành viên Hội đồng, ông Phí Ngọc Tuyển, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống tham nhũng - Thanh tra Chính phủ cho rằng, việc nghiên cứu đề tài là rất cần thiết, tuy nhiên, ở phạm vi đề tài khoa học cấp cơ sở, Chủ nhiệm đề tài cần khoanh lại phạm vi cho phù hợp hơn, theo đó, việc đánh giá tình hình tham nhũng là rất khó và phức tạp và cần phải có khảo sát thực tế mới khả thi, do đó, Đề tài nên tập trung vào nghiên cứu đánh giá về công tác phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam hiện nay.
Đồng quan điểm với ông Phí Ngọc Tuyển, TS. Cung Phi Hùng - Phó Viện trưởng Viện CL&KHTT cũng cho rằng, Đề tài nên khoanh lại phạm vi nghiên cứu ở việc đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam hiện nay để phù hợp với đề tài khoa học cấp cơ sở. Theo ông Hùng, mục tiêu của Đề tài cần tập trung giải quyết ba nội dung chính là: Hoàn thiện quy định pháp luật về đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng; đề xuất bộ tiêu chí đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng và đề xuất phương pháp đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng.
Góp ý vào nội dung cụ thể, ông Hùng cho rằng: Phần lý luận, Đề tài đã nêu được những nội dung nghiên cứu chính tương đối đầy đủ, tuy nhiên, Đề tài cần làm rõ về chủ thể, đối tượng, nội dung, phương pháp đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng; Phần thực trạng, việc đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng cần đưa ra những tiêu chí cụ thể như tiêu chí về số lượng, tính chất, mức độ vụ việc, vụ án, xây dựng chính sách pháp luật, thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, xử lý tham nhũng, thu hồi tài sản tham nhũng… Phần giải pháp, kiến nghị, Đề tài cần gom lại bốn giải pháp cũng là bốn kết quả của đề tài, đó là: Hoàn thiện pháp luật; đề xuất bộ tiêu chí đánh giá; đề xuất phương pháp đánh giá và việc tổ chức thực hiện đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng.
Phát biểu với tư cách là Chủ tịch hội đồng, TS. Nguyễn Quốc Văn, Viện trưởng Viện CL&KHTT đánh giá cao công tác chuẩn bị Thuyết minh của Chủ trì đăng ký đề tài, Thuyết minh được xây dựng tốt từ văn phạm đến nội dung ý tưởng... Trên cơ sở các ý kiến góp ý của thành viên Hội đồng và ý kiến cá nhân, Chủ tịch Hội đồng kết luận rằng: Tên đề tài sẽ được đổi thành “Việc đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam hiện nay” và đề nghị Chủ trì đăng ký đề tài sửa lại tên đề tài cũng như các nội dung nghiên cứu sát với tên đề tài mà Hội đồng đã kết luận.
Theo TS. Nguyễn Quốc Văn, khi triển khai nghiên cứu, việc đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng nên được tiếp cận theo các trụ cột sau: Tiếp cận nội hàm lý thuyết; mục tiêu của đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng; chủ thể đánh giá; đối tượng bị đánh giá; tiêu chí và nội dung đánh giá; phương thức đánh giá; giá trị của kết quả đánh giá; cơ sở pháp lý, chính trị của đánh giá; các yếu tố ảnh hưởng đến việc đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng.
Kết thúc buổi họp, Hội đồng thống nhất phê duyệt Thuyết minh đề tài và đề nghị Ban Chủ nhiệm đề tài hoàn thiện Thuyết minh trước khi triển khai nghiên cứu./.
Tin: Thanh Minh
Ảnh: Hữu Thắng