Nghiệm thu chính thức đề tài khoa học cấp cơ sở: “Thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo - Thực trạng và giải pháp”
Ngày 23/12/2024, Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra tổ chức hội nghị nghiệm thu chính thức đề tài khoa học cấp cơ sở: “Thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo - Thực trạng và giải pháp” do ThS. Lê Đức Trung, Trưởng phòng Quản lý Khoa học và Thông tin, Thư viện, Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra làm Chủ nhiệm đề tài. TS. Nguyễn Huy Hoàng, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra, Chủ tịch Hội đồng, chủ trì Hội nghị. Tham dự Hội nghị có sự tham gia của các thành viên Hội đồng đánh giá, nghiệm thu và một số đại biểu của Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra.
Mở đầu Hội nghị, thay mặt Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra, ThS. Lê Văn Đức, Phó Trưởng phòng Quản lý khoa học và Thông tin, Thư viện, Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra báo cáo về tiến độ, nội dung các công việc mà Chủ nhiệm đề tài đã thực hiện theo thuyết minh đề tài được phê duyệt; khẳng định Đề tài đủ điều kiện để tổ chức nghiệm thu chính thức.; Đồng chí Nguyễn Bạch Tuyết, Nghiên cứu viên, Phòng Quản lý khoa học và Thông tin, Thư viện, Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra đọc Quyết định thành lập Hội đồng đánh giá, nghiệm thu chính thức của Đề tài.
Tiếp theo, ThS. Lê Đức Trung trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu của đề tài. Theo Ban chủ nhiệm, với mục tiêu nghiên cứu là đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và bảo đảm thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo, Đề tài triển khai 03 nội dung: (1) Những vấn đề lý luận về thực hiện quyền và nghĩa vụ của người bị tố cáo và người bị tố cáo; (2) Thực trạng thực hiện quyền và nghĩa vụ của người bị tố cáo và người bị tố cáo; (3) Quan điểm, giải pháp hoàn thiện pháp luật và đảm bảo thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo.
Tại chương I, Đề tài đã đưa ra quan niệm về tố cáo, người tố cáo, người bị tố cáo và giải quyết tố cáo; Quan niệm về quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo, thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo; Phương thức, ý nghĩa thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo; Những yếu tố đảm bảo thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo.
Tại Chương II, Đề tài kết cấu thành 03 nội dung chính: (1) Quy định pháp luật về thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo; (2) Thực tiễn thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo; (3) Những hạn chế, bất cấp và nguyên nhân hạn chế, bất cấp về thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo.
Trên cơ sở quan điểm đảm bảo thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo, tại Chương III, Đề tài đưa ra 03 nhóm giải pháp bảo đảm thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo: (1) Giải pháp về nhận thức; (2) Giải pháp hoàn thiện pháp luật về thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo; (3) Giải pháp tổ chức thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo.
Qua việc nghiên cứu các nội dung của Đề tài, Chủ nhiệm đề tài kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật Tố cáo năm 2018 như sau: Mở rộng đối tượng tố cáo trong Luật Tố cáo năm 2018; mở rộng hình thức tố cáo trong Luật Tố cáo năm 2018; bổ sung giải pháp về trường hợp người tố cáo rút toàn bộ nội dung tố cáo trong giai đoạn xử lý đơn vào Điều 33 Luật Tố cáo năm 2018; sửa đổi các hành vi nghiêm cấm trong tố cáo và giải quyết tố cáo; sửa đổi thẩm quyền giải quyết tố cáo của cơ quan, tổ chức; sửa đổi, bổ sung quyền đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền áp dụng các biện pháp bảo vệ người tố cáo.

Góp ý tại Hội nghị, ThS. Văn Tiến Mai, Phó Cục trưởng Cục V, Thanh tra Chính phủ, Ủy viên phản biện nhận thấy, việc nghiên cứu Đề tài được triển khai rất bài bản, đáp ứng yêu cầu của một đề tài cơ sở. Quyền tố cáo là quyền cơ bản của công dân, mặc dù thời gian qua được Đảng và Nhà nước quan tâm nhưng vẫn tồn tại nhiều hạn chế, bất cấp. Vì vậy, việc nghiên cứu Đề tài là cần thiết. Về nội dung nghiên cứu, các nội dung đã đảm bảo các yêu cầu đối với một đề tài cơ sở. Cụ thể, Chương I đã nêu được những vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến tố cáo nói chung, đã đưa ra được phương thức và hình thức và đặc biệt, đã có sự bóc tách tương đối rõ hai nội dung này. Chương II, đã nêu ra thực trạng thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo, đặc biệt đưa ra được nhiều hạn chế, bất cập. Chương III đưa ra được quan điểm và giải pháp khá toàn diện, các kết luận và kiến nghị của đề tài có tính khả thi. Việc kiến nghị sửa Luật có liên quan rất sát và có giá trị. Đề tài được triển khai đúng tiến độ. Tuy nhiên, để hoàn thiện hơn, Đề tài cần bổ sung những kiến nghị, theo hướng những hạn chế, bất cập nào thì tương ứng với kiến nghị đó.
Tiếp theo, TS. Tạ Thu Thủy, Phó Trưởng phòng Nghiên cứu Khoa học và Hợp tác phát triển, Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra thể hiện sự đồng ý kiến đồng chí Văn Tiến Mai khi nhận xét về Đề tài. Tính cấp thiết của Đề tài cần bổ sung những bất cập của việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo. Sản phẩm của đề tài đủ điều kiện để nghiêm thu, là một trong những công trình nghiên cứu chuyên sâu và chuyên biệt. Các giải pháp Đề tài đưa ra, nhất là nhóm giải pháp hoàn thiện pháp luật có tính ứng dụng cao. Tuy nhiên, có một số trao đổi thêm để Chủ nhiệm đề tài cân nhắc, thể hiện thêm: Tính cấp thiết cần thể hiện dày dặn hơn, có thể đưa một số nội dung của Chương II lên phần này; Chương I tuy đã có sự đầu tư giải quyết những vấn đề lý thuyết nhưng cần được chuẩn hóa lại một số khái niệm; bổ sung đặc điểm của việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo; bổ sung nội dung quyền và nghĩa vụ trước phần phương thức, ý nghĩa thực hiện quyền và nghĩa vụ; sửa lại một số yếu tố bảo đảm thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo để tránh sự trùng lắp. Chương II, cần có sự sắp xếp, điều chỉnh cho logic; phần thực trạng thực hiện nên bổ sung nội dung khái quát thực trạng thực hiện; một số vấn đề ở phần tồn tại, hạn chế cần được nhóm lại theo nội dung tránh sự dàn trải, trùng lặp. Chương III, phần quan điểm chắt lọc lại, nên được thể hiện bám theo chủ trương, quan điểm của Đảng, Hiến pháp; phần kiến nghị cần thể hiện rõ kiến nghị tới chủ thể nào?
Kết luận tại hội nghị, TS. Nguyễn Huy Hoàng khẳng định, Đề tài có cách tiếp cận truyền thống, đánh giá cao kết quả nghiên cứu của Đề tài, đã giải quyết được những vấn đề lý luận cơ bản, đưa ra được những giải pháp về nhận thức và giải pháp hoàn thiện pháp luật về thực hiện quyền và nghĩa vụ. Tuy nhiên, Đề tài cần lưu ý những vấn đề sau đây: Tính cấp thiết của Đề tài cần được thể hiện dày dặn hơn; cần làm rõ các khái niệm về việc thực hiền quyền, thực hiện nghĩa vụ; quan điểm bảo đảm thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo cần được thể hiện lại, đặc biệt, Chủ nhiệm đề tài cần tiếp thu các ý kiến nhận xét, góp ý của các thành viên Hội đồng đánh giá, nghiệm thu đề tài.
Với kết quả cho điểm của Hội đồng đánh giá, nghiệm thu, Đề tài được xếp loại Xuất sắc và đề nghị Chủ nhiệm đề tài hoàn thiện sản phẩm đề tài theo kết luận của Hội đồng.
Tin: Đậu Hiền
Ảnh: Hữu Thắng