Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra là đơn vị sự nghiệp thuộc Thanh tra Chính phủ, có chức năng nghiên cứu và xây dựng chiến lược, chính sách; nghiên cứu khoa học và quản lý hoạt động khoa học trong các lĩnh vực thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng phục vụ quản lý nhà nước của Thanh tra Chính phủ. Với chặng đường 20 năm qua (03/7/2003 - 03/7/2023), từ tổ chức tiền thân là Trung tâm Nghiên cứu khoa học và Thông tin thanh tra, Viện Khoa học thanh tra (nay là Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra) đã trải qua một hành trình đầy thách thức, không ngừng đổi mới, phát triển, hoàn thiện về mọi mặt và ngày càng khẳng định được vị thế của một đơn vị nghiên cứu chiến lược và chính sách hàng đầu, đáng tin cậy, đóng góp vào thành công chung của sự nghiệp Thanh tra.

Ngày 03/07/2003, Tổng Thanh tra Nhà nước ký Quyết định số 775/TTNN thành lập Viện Khoa học thanh tra, trực thuộc Thanh tra Nhà nước trên cơ sở kế thừa những thành tựu hoạt động của Trung tâm Nghiên cứu khoa học thông tin thanh tra. Theo đó, “Viện Khoa học Thanh tra là đơn vị sự nghiệp thuộc Thanh tra Nhà nước, có chức năng nghiên cứu, tổ chức và quản lý công tác nghiên cứu khoa học về thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng ngừa, đấu tranh chống tham nhũng; nghiên cứu việc ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học vào thực tiễn công tác thanh tra và công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, thanh tra viên; thực hiện công tác thông tin - tư liệu khoa học và thư viện thuộc Thanh tra Nhà nước”.

Thực hành dân chủ và tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội và những vấn đề trong tình hình hiện nay (như: phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí) là những vấn đề lớn, phức tạp, có tính độc lập tương đối song có mối quan hệ qua lại, gắn bó mật thiết với nhau.

Thực hiện Quy chế quản lý đề tài khoa học của Thanh tra Chính phủ ban hành theo quyết định số 2315/QĐ-TTCP ngày 08 tháng 9 năm 2016 của Tổng Thanh tra Chính phủ (Quy chế năm 2016), từ năm 2016 đến nay, công tác quản lý đề tài khoa học của Thanh tra Chính phủ đã đi vào nề nếp; tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức hoạt động nghiên cứu và ứng dụng kết quả nghiên cứu vào các lĩnh vực công tác thanh tra. Kết quả nghiên cứu của nhiều đề tài khoa học đã có giá trị trong hoạch định chính sách, chiến lược, hoàn thiện thể chế về thanh tra, khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân và phòng, chống tham nhũng; phục vụ thiết thực công tác quản lý nhà nước và chỉ đạo, điều hành của Thanh tra Chính phủ; là nguồn tư liệu quan trọng phục vụ hoạt động nghiệp vụ và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ ngành Thanh tra.