Trình bày tóm tắt nội dung nghiên cứu, ThS. Đỗ Mạnh Hùng chia sẻ, thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước là hoạt động cần thiết và thường xuyên nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước. Trong thời giai qua, một số chủ trương, quan điểm chỉ đạo và hệ thống pháp luật có liên quan đến việc quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp Nhà nước có thay đổi; pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế, chưa kịp thời tháo gỡ những vướng mắc trong thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp; một số pháp luật chưa phù hợp với hoạt động thực tiễn cũng như định hướng cơ cấu lại doanh nghiệp có vốn Nhà nước hoạt động hiệu quả. Phạm vi thường xuyên xảy ra trong việc cơ cấu lại vốn Nhà nước tại doanh nghiệp. Nhiều sai phạm xảy ra trong việc thực hiện cổ phần hóa. Việc quản lý đầu tư và rút vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chưa chủ động, kịp thời, linh hoạt (như việc đầu tư vốn vào các Ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước, Công ty đường sắt đô thị số 1 TPHCM). Lĩnh vực, ngành nghề đầu tư vốn Nhà nước chưa được cụ thể theo Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Quá trình, quy trình đầu tư trực tiếp vốn từ ngân sách Nhà nước vào doanh nghiệp gặp khó khăn, việc đầu tư bổ sung vốn cho doanh nghiệp được quy định của pháp luật ngân sách thuộc lĩnh vực chi đầu tư phát triển, chưa xác định rõ trong đầu tư công. Nên cần thiết phải thanh tra việc quản lý vốn, tài sản nhag nước vào doanh nghiệm Nhà nước.

Sai phạm trong quản lý đầu tư, xây dựng như quyết định đầu tư vượt khả năng nguồn vốn thuộc ngân sách địa phương; huy động và bố trí kế hoạch vốn đầu tư xây dựng cơ bản chưa đúng quy định; điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án tăng cao so với phê duyệt ban đầu làm phá vỡ kế hoạch vốn, không có khả năng cân đối nguồn vốn. Hoạt động thanh tra đã chỉ ra sai phạm trong quản lý vốn, đầu tư trong lĩnh vực xây dựng như: sai phạm từ khi lập hồ sơ mời thầu không đúng quy định (đưa ra các tiêu chí có tính chất chỉ định thầu, gài thầu); việc thẩm định hồ sơ mời thầu, thẩm định kết quả đấu thầu thiếu chặt chẽ, dẫn đến sai sót của đơn vị tư vấn đấu thầu không được phát hiện chấn chỉnh kịp thời. Chủ đầu tư thực hiện kế hoạch đấu thầu thiếu công khai; minh bạch; không thực hiện đúng kế hoạch đấu thầu đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt; chỉ định thầu không đúng thẩm quyền, quy trình. Ngoài ra, còn do tiến độ thi công công trình chậm so với hợp đồng, gây lãng phí thời gian và nguồn vốn. Đơn vị thi công thực hiện thiếu khối lượng, không bảo đảm chất lượng so với yêu cầu thiết kế kỹ thuật được duyệt. Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp, chưa tập trung nguồn vốn để thanh toán nợ đầu tư xây dựng cơ bản mà còn phân bổ vốn đầu tư dàn trải, dẫn đến có những cơ quan, đơn vị để xảy ra tình trạng nợ đọng kéo dài.

Hàng loạt sai phạm trong quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp Nhà nước như: Hiện tượng buông lỏng, thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại một số doanh nghiệp Nhà nước; sử dụng vốn đầu tư vào một số dự án đầu tư đạt hiệu quả thấp, để xảy ra nhiều sai phạm trong sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp, có trường hợp sai phạm nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng gây thất thoát, lãng phí lớn tài sản, vốn của Nhà nước, dẫn đến phải xử lý hình sự. Việc cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp Nhà nước còn chậm, kém hiệu quả; nhất là còn để xảy ra nhiều sai phạm trong định giá tài sản, xác định giá trị doanh nghiệp Nhà nước để cổ phần hóa; xảy ra nhiều sai phạm trong việc thoái vốn Nhà nước tại các công ty cổ phần, gây thất thoát, lãng phí vốn và tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp, qua thanh tra đã kiến nghị nhiều doanh nghiệp phải xử lý những sai phạm đến mức phải chuyển cơ quan điều tra làm rõ theo quy định pháp luật. Ngoài ra, việc thực hiện yêu cầu, chi tiêu tiết kiệm, chống lãng phí trong quản lý, sử dụng vốn Nhà nước, tài sản Nhà nước tại nhiều doanh nghiệp chưa đạt yêu cầu. Việc hạch toán không đúng kết quả sản xuất, kinh doanh, không đầy đủ doanh thu, không tăng đúng chi phí hoặc chuyển giá ra nước ngoài; chưa thực hiện nộp đầy đủ về quỹ hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp; đầu tư ngoài ngành sai quy định, không hiệu quả, gây thất thoát, lãng phí nguồn vốn của doanh nghiệp.

Với mục tiêu nghiên cứu là đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật thanh tra liên quan đến thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước; đề xuất các giải pháp thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam hiện nay, Đề tài triển khai nghiên cứu những nội dung sau: Cơ sở lý luận về thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước; Thực trạng pháp luật và hoạt động thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước; Đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và hoạt động thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước

Phát biểu góp ý tại hội thảo, các đại biểu đều cho rằng, mục tiêu chung của đề tài cần chỉ rõ cách thức và sai phạm trong việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước; Chương I nên xác định rõ các loại hình doanh nghiệp thuộc Doanh nghiệp Nhà nước; làm rõ hơn khái niệm, đặc điểm, vai trò của việc thanh tra quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại Doanh nghiệp Nhà nước; thẩm quyền trách nhiệm của các chủ thể; nội dung thanh tra; các hình thức, phương thức thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước trong Doanh nghiệp Nhà nước; các yếu tố tác động đến hoạt động thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước trong Doanh nghiệp Nhà nước.

Nội dung Chương II cần phải gom nhóm lại để có thể đánh giá thực trạng tốt hơn và từ đó đưa ra giải pháp khắc phục ở Chương 3. Mục tồn tại, hạn chế của pháp luật và mục bất cập của pháp luật nên gộp lại thành một mục. Tại Chương III, Ban chủ nhiệm đề tài cần đề xuất xây dựng một cẩm nang, là một hướng dẫn của Ngành để có giá trị ứng dụng trên thực tiễn.

Kết thúc hội thảo, ThS. Đỗ Mạnh Hùng phát biểu cảm ơn và xin tiếp thu các ý kiến đóng góp của các đại biểu để hoàn thiện sản phẩm nghiên cứu đề tài.

Tin: Đậu Hiền

Ảnh: Hữu Thắng