Tại hội thảo lần này ban chủ nhiệm đưa ra cơ sở lý luận và thực trạng phòng, chống tham nhũng trong cung cấp dịch vụ công. Mục đích chính của hội thảo lần này là phân tích, bình luận kết cấu khung đề tài, thực trạng thực tiễn trong cung cấp dịch vụ công.

Việt Nam đang trong quá trình đổi mới, cải cách toàn diện nền hành chính quốc gia, học hỏi những hạt nhân hợp lý của mô hình quản lý công để xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo phát triển và phục vụ. Thực tế thời gian qua cũng cho thấy nhiều vụ việc tham nhũng được phát hiện trong cung cấp dịch vụ sự nghiệp công, bao gồm cả dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước và dịch vụ sự nghiệp công không sử dụng ngân sách nhà nước – đã được xã hội hóa, từ y tế, giáo dục cho tới khoa học, công nghệ…Điều này cho thấy phòng, chống tham nhũng trong cung cấp dịch vụ công chưa hiệu quả, cơ chế, chính sách, pháp luật để phòng, chống tham nhũng trong cung cấp dịch vụ công chưa chặt chẽ, quy định còn thiếu và tản mát.

Đề tài đưa ra cơ sở lý luận về phòng, chống tham nhũng trong cung cấp dịch vụ công như: khái niệm, đặc điểm, quan niệm, vai trò, chủ thể, phương thức, yếu tố bảo đảm và kinh nghiệm quốc tế về phòng chống tham nhũng trong cung cấp dịch vụ công.

Thực trạng phòng chống tham nhũng trong cung cấp dịch vụ công ở Việt Nam hiện nay được thể hiện qua: thứ nhất là về khung chính sách pháp luật về PCTN trong cung cấp dịch vụ công; thứ hai là về thực hiện quy định về phòng, chống tham nhũng trong cung cấp dịch vụ công. Tồn tại hạn chế nổi bật đó là: quy định pháp luật liên quan đến PCTN cung cấp dịch vụ công còn một số khoảng trống, hạn chế, đặc biệt là liên quan đến chế tài xử lý khi không thực hiện đúng và đầy đủ các biện pháp phòng ngừa tham nhũng trong cung cấp dịch vụ công; Việc thực hiện một số biện pháp phòng ngừa tham nhũng còn hạn chế, tiềm ẩn nguy cơ tham nhũng; Tham nhũng trong cung cấp dịch vụ công chưa được phát hiện kịp thời.

Các đại biểu đều đánh giá cao tài liệu của hội thảo, sản phẩm bước đầu khá dày dặn, số liệu phong phú, cách tiếp cận logic, khoa học, đảm bảo mục tiêu nghiên cứu chính.

Theo ThS. Nguyễn Sỹ Giao, Phó Trưởng phòng, Viện CL&KHTT chia sẻ kinh nghiệm tham gia Đoàn thanh tra về nội dung có liên quan đến đề tài, theo đó rất khó để xác định, đánh giá tham nhũng trong cung cấp dịch vụ công. Trong quá thình giải quyết thủ tục hành chính về phê duyệt hồ sơ đấu thầu đã tồn tại nhiều bất cập (Ví dụ hồ sơ cấp phép xây dựng yêu cầu rất nhiều bước, nhưng khi kiểm tra trên hệ thống chỉ có một nội dung, rất sơ sài). Về công nghệ thông tin, đa phần cán bộ, công chứcsử dụng chưa nhiều trong giải quyết thủ tục hành chính. Nếu có áp dụng giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến thì chi phí rất lớn, khó thực hiện. Thực tiễn chúng ta chỉ kiến nghị rút kinh nghiệm, không xử lý được. Văn phòng công chứng đất đai là đơn vị sự nghiệp công, tuy nhiên tiềm ẩn rất nhiều hành vi tiêu cực.

Sản phẩm bước đầu số lượng quá nhiều, cần biên tập khái quát, quy nạp lại thành vấn đề, từng vấn đề có những biểu hiện cụ thể như thế nào.

Theo đồng chí Vũ Đức Hoan, Viện CL&KHTT chia sẻ ban chủ nhiệm có thể tham khảo các Báo cáo đoàn thanh tra của TTCP. Thực tế cho thấy thủ tục hành chính vẫn tồn tại vi phạm, quy định bộ phận một cửa, tuy nhiên thực tiễn vẫn có nhận trực tiếp từ người dân, doanh nghiệp và tổ chức. Khi hồ sơ thiêu sót phải bổ sung bằng công văn, nhưng thực tế cán bộ lại yêu cầu mang lên trực tiếp, lý do họ đưa ra là việc gửi công văn lâu, tuy nhiên rất khó để kết luận họ có biểu hiện tham nhũng.

Theo đồng chí Phạm Kim Dung, Thanh tra Bộ nội vụ chia sẻ, thực tế cũng tồn tại bộ phận một vẫn còn tình trạng quá thời hạn giải quyết.  

Phần thực trạng của đề tài bổ sung thêm, để tránh tiêu cực, phòng chống tham nhũng tốt: Thứ nhất, nên quy về trực tuyến trên mạng dịch vụ công toàn phần; thứ hai, tăng cường thanh tra, kiểm tra trong trường hợp chưa sử dụng dịch vụ công toàn phần; ba là, xử lý nghiêm.

Theo đồng chí Tạ Ngọc Tân, Thanh tra Bộ Nông nghiệp và Tài nguyên môi trường chia sẻ, đề tài cần nhóm lại theo lĩnh vực, từ đó có đánh giá và nhấn mạnh lĩnh vực nào có nguy cơ tham nhũng cao. Đánh giá sâu hơn khung chính sách trong lĩnh vực công, đánh giá việc thực hiện, phòng ngừa ra sao (có thể tham khảo thêm Báo cáo về PCTN).

Phần hạn chế còn chung chung, cần cụ thể hơn và có ví dụ.

Theo TS. Tạ Thu Thủy, Phó Trưởng phòng, CL&KHTT chia sẻ, đề tài tiếp cận 3 dịch vụ: Hành chính công, sự nghiệp công, dịch vụ công ích, vậy tại chương 1 cần biên tập bổ sung thêm theo 3 dịch vụ đó, đặc điểm, đặc trưng của 3 dịch vụ này ra sao, có điểm chung, điểm riêng như thế nào?

Chương II cũng cần tách theo 3 chủ thể trên, nhấn mạnh cơ chế kiểm soát nội bộ.

Theo ThS. Lê Văn Đức, Phó Trưởng phòng, CL&KHTT chia sẻ, đề tài rất rộng, có nhiều dịch vụ, trong từng dịch vụ lại có những nhánh dịch vụ con, phần thực trạng cần làm nổi bật hơn. Thực tế tồn tại có nhiều đơn vị sự nghiệp công lập đang có xu hướng không muốn tự chủ tài chính theo Nhóm 1 (tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư), chỉ tự chủ một phần. Phân tích đặc điểm, chủ thể cần làm rõ cơ chế quản lý của nhóm đối tượng đó như thế nào? (Ví dụ các dịch vụ về y tế thì Bộ Y tế vừa cung cấp dịch vụ công, vừa ban hành các quy định quản lý, thông thường sẽ hướng đến lợi ích cho các đơn vị đó).

Mục tồn tại, hạn chế nguyên nhân cần cụ thể, sâu hơn, đối với từng loại dịch vụ sẽ có những đặc đính khác nhau, nên phân tích theo từng loại dịch vụ (Có thể tham khảo thêm các Kết luận thanh tra của TTCP).

Liên quan đến các quy định của pháp luật, hạn chế đưa quy định của mình, nên đưa các quy định của các Bộ ngành vào.

Theo đồng chí Nguyễn Bắc Quân, Thanh tra thành phố Hà Nội chia sẻ, đây là vấn đề nóng, hiện Trung ương đang thành lập Ban chỉ đạo TW về phòng chống, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Đề tài đang thiên về hành chính, cần biên tập, khoanh vùng, tập trung hơn vào người dân.

TS. Nguyễn Huy Hoàng, Phó Viện trưởng Viện CL&KHTT góp ý cho đề tài về cách tiếp cận triển khai nghiên cứu hội thảo, theo đó tài liệu nên ngắn gọn hơn (khoảng 20 đến 30 trang). Với dung lượng dày dặn như hiện nay các đại biểu sẽ rất khó góp ý với thời lượng ngắn. Hội thảo lần 2 nên tập trung phân tích, bình luận về thực trạng. Đề tài biên tập, rà lại các biện pháp phòng ngừa, phát hiện, xử lý tham nhũng theo quy định hiện hành. Đề tài có nhiều thông tin, số liệu, tuy nhiên chỉ cần tập trung vào phòng, chống tham nhũng trong cung cấp dịch vụ công. Cần bổ sung thêm những minh chứng cụ thể và rõ hơn. Có thể pháp khảo sát trực tiếp tại một số đơn vị.

Kết thúc Hội thảo, Chủ nhiệm đề tài phát biểu cảm ơn và tiếp thu ý kiến của các đại biểu tham dự để tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện đề tài trong thời gian tới./.

Tin: Nguyễn Tuyết

Ảnh: Hữu Thắng